|
Pasgeboren baby's zoeken al meteen contact
Het is mooi om te zien hoe baby's toegerust zijn om contact te maken. Ze geven signalen als ze honger hebben, zich veilig voelen of hun verzorgers herkennen. Ouders en kind stemmen zich al tijdens de zwangerschap intuïtief op elkaar af. Dit gaat na de geboorte door via lichaamstaal. Een baby wordt door momenten van contact niet alleen gerustgesteld maar ook aangezet tot leren en doorgroeien.
Je staat er niet bij stil... en toch is het zo dat je spontaan met de baby praat. Je stem laten horen en de baby reageert.
Vertrouwen
Huilen is een heel duidelijk signaal.
Het is een dringende vraag om antwoord. En net als in een gesprek tussen volwassenen, reageer je meteen! Je geeft je baby daarmee te kennen dat je zijn vraag serieus neemt, en dat je er bent voor hem. Dat geeft de baby vertrouwen.
Baby's kunnen zichzelf nog niet geruststellen. Als ze huilen, maken ze stresshormonen aan, raken overstuur, en kunnen zich niet meer ontspannen. Door ze aan te raken, op te nemen, vast te houden, en troostend toe te spreken, vermindert de stress en kan de baby zich weer ontspannen en veilig voelen.
Bewegingsindrukken
Onderzoekers hebben lang gedacht, dat het, behalve de vertrouwde stem, vooral aan de verticale houding lag, dat de baby getroost werd, maar het blijkt toch vooral de beweging naar die verticale houding te zijn, waardoor de baby zich ontspant.
Beweging is heel belangrijk voor een baby. Het is het oudste zintuig dat wij hebben. Veel meer dan wij volwassenen oriënteert de baby zich op gevoel, tastzin, en bewegingsindrukken. De baby is een gevoelsmens.
Waarom huilt een baby?
Baby's over de hele wereld huilen. Dat is een universele taal, met allerlei signalen, toonaarden en geluiden, die ouders geleidelijk aan in de eerste weken en maanden leren ontcijferen.
Als een baby huilt, kan dat zijn omdat hij honger heeft, of moe is, of over zijn slaap heen door alle indrukken die hij heeft opgedaan, of omdat hij zich naar voelt, een natte luier heeft, zich alleen voelt, bang, of misschien akelig is van het lange liggen. We staan daar niet zo bij stil, maar een baby ligt heel erg veel te liggen in zijn wieg, onderhevig aan de zwaartekracht en zonder hier zelf veel verandering in te kunnen brengen. Van lang liggen kun je een zeurderig gevoel krijgen, of zelfs pijn... Hindoestaanse ouders zijn zich hier vaak bijzonder van bewust en zij zullen de baby daarom een aantal keren per dag opnemen en een korte traditionele massage geven, waardoor de baby weer ontspant.
Ouder-intuitie
De meeste ouders leren binnen een paar weken in grote lijnen onderscheiden, waarom de baby huilt. Ze gaan geleidelijk aan de verschillende signalen en geluidjes en soorten huilen verstaan. Ze leren hun kind steeds beter kennen en zijn lichaamstaal intuitief begrijpen.
De hormonale basis van die ouder-intuitie zijn de hormonen prolactine en oxytocine. Deze hormonen worden opgewekt in het contact met je baby en hebben alles te maken met verzorgen, borstvoeding, tuttelen en moederen of vaderen: ouderzorg. Het helpt je, om de signalen van de baby meteen op te vangen en te begrijpen. Het scherpt je intuïtie.
Het is dan ook van belang te zorgen, dat je over flink wat oxytocine en prolactine beschikt. Wat kan je daar zelf aan doen?
Deze twee hormenen worden gestimuleerd door :
* Borstvoeding geven.
* Slapen, liefst samen met de baby. Ook een dutje overdag doet wonderen.
* Voelen van de baby, dragen, huid op huid contact.
De 5 Bewustzijnstoestanden
De laatste decennia is er uitgebreid research gedaan naar de gedragingen van baby's. Onderzoekers hebben daarbij een aantal vaste patronen ontdekt en beschreven.
Zo zijn er 5 verschillende bewustzijnstoestanden vastgesteld bij baby's, variërend van diepe slaap tot opwinding (huilen).
Er worden 2 slaaptoestanden en 3 waaktoestanden onderscheiden, die in elkaar kunnen overgaan.
Ouders vinden het vaak heel interessant om deze toestanden te leren herkennen bij hun eigen kind. Een korte beschrijving :
De 2 slaaptoestanden:
Als de baby slaapt, kan dat, net als bij volwassenen, een diepe, rustige slaap zijn, of juist een lichte, actieve slaap, de zogenaamde REM slaap (REM = rapid eye movements, snelle oogbewegingen).
Volwassenen brengen als ze slapen zo'n 25% van de tijd in lichte REM slaap door. Dat is de slaap waarin wij dromen.
Baby's brengen wel 50% van de tijd in lichte, actieve, REM slaap door en bovendien wordt die om het half uur afgewisseld met de diepe rustige slaap. Een heel ander ritme dan wij volwassenen.
In de actieve slaap zijn de ogen wel gesloten, maar je kunt ze zien bewegen onder de oogleden. Er zijn allerlei gezichtsuitdrukkingen, lachjes, fronsjes, zuigbewegingen en ook bewegingen van armpjes en beentjes bij de slapende baby. Ouders kunnen hier vaak gefascineerd naar kijken.
Als de baby wakker wordt, komt hij meestal uit deze actieve slaap.
Waaktoestanden zijn er 3:
Rustig alert, actief alert en huilen.
Rustig alert is een toestand van ontspannen aandacht. De ogen zijn helder, wijd open en de baby is heel ontvankelijk voor contact met zijn omgeving. Vaak is er in het eerste uur na de geboorte al een hele periode waarin de baby zo ontspannen en aandachtig is, oogcontact maakt, en luistert naar de stemmen van zijn ouders. Als de baby in het eerste uur na de geboorte ongestoord in contact met zijn moeder blijft, zal hij nauwelijks huilen en lang in deze toestand van ontspannen aandacht blijven.
Alle energie lijkt gebundeld in kijken en luisteren. Zulke momenten zijn er vaak ook rond en na de voeding. Dat zijn ideale momenten om rustig contact te maken en te spelen.
|
|
Actief alert. Tijdens de actief alerte toestand is de baby veel minder in gezichten en oogcontact geïnteresseerd. Hij is wel heel actief, beweeglijk, kijkt rond in de kamer, maakt geluidjes en beweegt druk met handjes, armen en benen. Motorische oefeningen om te leren handelen en de omgeving af te tasten, te manipuleren en steeds verder te verkennen.
Huilen is een toestand van te grote opwinding. De ogen zijn vaak samengeknepen, het gezicht loopt rood aan, en armen en benen bewegen heftig. De baby is overstuur, en kan zichzelf nog niet geruststellen. Daar heeft hij zijn ouders voor nodig. Pas geleidelijk aan zal de baby, met de hulp van zijn ouders, leren zichzelf te troosten en te ontspannen.
Individuele verschillen
Deze bewustzijnstoestanden komen bij alle baby's voor, maar er zijn wel individuele verschillen.
Ongeveer 20% van de kinderen raakt snel in een opgewonden toestand en dat vraagt natuurlijk extra aandacht van zijn ouders.
Een aantal dingen die je kunt doen als ouders:
* vaak voeden en even de tijd nemen er samen van te genieten (quality time)
* meteen reageren als de baby huilt, oppakken, geruststellen, voordat de stresshormonen echt toeslaan
* de baby veel dragen: onderzoek heeft aangetoond, dat baby's die meer dan 4 uur per dag gedragen worden in een draagdoek, 50% korter huilen !
* babymassage: onderzoek toont aan, dat baby's die regelmatig gemasseerd worden, minder stresshormonen (cortisol) aanmaken en meer van het hormoon oxytocine in hun bloed hebben. Oxytocine wordt ook wel het "liefdeshormoon" genoemd en stimuleert gevoelens van welbehagen, verbondenheid en vertrouwen. Oxytocine speelt een grote rol bij de bevalling en bij het geven van borstvoeding, maar ook wanneer we ontspannen zitten te genieten van een gezellig etentje met vrienden gaat ons oxytocine niveau al meteen omhoog.
Gemasseerde baby's slapen dieper en rustiger, doen het beter op ontwikkelingstests, zijn alerter en meer ontspannen. Informatie over babymassage is te vinden op de video "Lessen in babymassage", "Shantalamassage" en "Babies in de binnenstad". Ook de website www.shantalamassage.nl bevat veel informatie.
* ook babyzwemmen kan ontspannend werken, vooral als het water lekker warm is
* veel huid op huidcontact, samen badderen, samen een dutje doen door de dag
* vaders kunnen hierin uiteraard een hele belangrijke rol spelen !
Als de baby vooral 's avonds en 's nachts huilt, is het goed je te realiseren dat de indrukken van de dag 's nachts doorwerken. Van belang dus dat de ouders zorgen dat de baby overdag en vooral tegen de avond tot rust komt en zich kan ontspannen. Geen drukke dingen meer doen voor het slapen gaan. Het is altijd aan te raden de baby op de kamer van de ouders te laten slapen, dichtbij, zodat de signalen van de baby niet onopgemerkt blijven en hij snel opgenomen, gevoed en getroost kan worden.
Een leuk boek met veel goede informatie over baby's is:
Je wonderbaarlijke baby
Wat een pasgeboren kind al kan
Marshall Klaus & Phyllis Klaus
Een bijzonder boek waarin de Amerikaanse kinderarts Marshall Klaus en zijn vrouw, de psychotherapeute Phyllis Klaus, op een verhalende manier vertellen wat een pasgeboren kind al kan, ziet, ruikt en hoort. Dat blijkt veel meer te zijn dan we gewoonlijk denken. Zo kan een net geboren baby tijgerend, op eigen kracht, naar de borst van zijn moeder kruipen en gaan drinken. Of zijn moeder nadoen als die haar tong naar hem uitsteekt. Een must voor aanstaande ouders en grootouders en voor zorgverleners.
Tot slot nog een aantal tips over je eigen lichaamstaal, als je contact maakt met de baby......
1. Een ontspannen gezicht geeft een geruststellende boodschap aan de baby.
2. Een houding, waarbij je het kind kunt aankijken is fijn voor het kind. Je kunt dan ook eens naar de baby lachen, zodat de baby ook een lachend gezicht ziet en niet alleen maar een bezorgd gezicht. Teruglachen is dan voor de baby ook veel makkelijker. Oogcontact is daarbij erg belangrijk. Op de foto's van Klaus kun je prachtig 't begin van de glimlach van de pasgeborene zien.
3. Een ontspannen houding van jezelf en de baby waarin hij zich veilig voelt en zich kan ontspannen is belangrijk. Veel wisselen van houding geeft non-verbaal aan het kind de boodschap, dat je zelf onzeker bent of je hem wel zult kunnen troosten. In zijn beleving van "niet-lekker voelen" zoekt hij steun, ontspanning en zekerheid bij de ouder.
4. Op een sussende, geruststellende toon praten geeft de non-verbale boodschap dat het O.K. is. Het kind verstaat niet de woorden, maar begrijpt wel de tonen en de sfeer.
5. Hoge tonen werken uitnodigend en maken het kind alert. Het zal de ouders gaan aankijken en vaak zal de baby ook willen terugpraten met geluidjes.
6. "ja" - zeggen tegen de baby is van belang. Bijvoorbeeld: "Ja, pak je handje maar", "ja, kijk maar naar de lamp", "ja, laat maar een boertje", enz. Het kindje ervaart dat zijn initiatieven O.K. zijn.
7. Momenten zoeken waarop het kind aandachtig is geeft een positieve belevingssfeer.
8. Op sussende toon laten merken, dat je het signaal hebt ontvangen ("ja, mama zal je helpen, je vindt het niet zo fijn) geeft de baby veiligheid en een O.K.-gevoel. Daarna de stemming proberen om te draaien door tijdens alerte momenten op hoge toon te praten tegen de baby voorkomt het huilen.
9. Benoemen waar de baby naar kijkt om op deze manier zijn aandacht te vestigen op de wereld om hem heen en hem te richten op de omgeving, maakt de baby actief en alert. Daarover contact maken met de baby. (b.v. "Ja, dat is de lamp die je daar ziet, "ja, moet je zo naar buiten kijken, daar zijn de bomen, de lucht" etc.) helpt de baby om niet te gaan huilen.
10. In het begin zullen de ogenblikken, waarop het kind zijn aandacht op de omgeving richt nog kort en vluchtig zijn. Het kind leert zich op zijn omgeving te concentreren. Zijn mogelijkheden om zich te concentreren en weer te leren uit de interactie met de ouders zullen toenemen.
11. Benoemen in de "ja"-sfeer wat broertjes en zusjes wél kunnen helpt hen het goed te doen in plaats van ze alleen af te weren of te bekritiseren met een "nee, dag mag niet", "nee, laat dat".
12. Door te vertellen tegen de baby wat het andere kind aan het doen is, heb je makkelijk de aandacht verdeeld.
|
